Czy spadkobierca przejmuje formę opodatkowania wybraną przez spadkodawcę – wyrok NSA

Spadkobierca, który przejął działalność gospodarczą prowadzoną przez spadkodawcę, przejmuje też dokonany przez niego wybór formy opodatkowania. Jeżeli więc spadkodawca był opodatkowany w formie podatku liniowego, spadkobierca nie musi składać własnego oświadczenia w tej sprawie - wyrok NSA z 21 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 1326/21.

Stan faktyczny

Podatniczka odziedziczyła w spadku po mężu ogół praw i obowiązków komandytariusza w spółce komandytowej. Dochody osiągane przez małżonka w związku z uczestnictwem w spółce komandytowej, jako dochody z działalności gospodarczej, podlegały opodatkowaniu 19% podatkiem liniowym.

Podatniczka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy w ramach sukcesji podatkowej po mężu odziedziczyła też prawo do opodatkowania przychodów osiąganych z uczestnictwa w spółce podatkiem liniowym. Zdaniem podatniczki należy udzielić odpowiedzi twierdzącej.

Stanowisko organu interpretującego

Organ uznał stanowisko podatniczki za nieprawidłowe. Jego zdaniem sukcesja podatkowa wynikająca z dziedziczenia po podatniku rozciąga się jedynie na prawa o charakterze majątkowym, a wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej ma charakter uprawnienia osobistego.

Stanowisko WSA

WSA w Bydgoszczy uwzględnił skargę podatniczki i interpretację uchylił. Wskazał, że wbrew stanowisku organu sukcesja podatkowa w przypadku spadkobierców obejmuje prawa i obowiązki zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe. Co istotne, w przypadku praw o charakterze niemajątkowym ich przejęcie przez spadkobiercę jest ograniczone do sytuacji, gdy były one związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą i pod warunkiem, że spadkobierca dalej będzie prowadził tę działalność na własny rachunek. A te warunki w niniejszej sprawie są spełnione.

Stanowisko NSA

Sąd oddalił skargę kasacyjną organu podatkowego i utrzymał w mocy wyrok WSA. Nie zgodził się jednak z jego uzasadnieniem. Otóż zdaniem NSA prawo do wyboru formy opodatkowania działalności gospodarczej jak najbardziej ma charakter majątkowy, gdyż zawsze wpływa w jakimś stopniu bezpośrednio na wysokość podatku, a tym samym wywołuje bezpośrednie skutki ekonomiczne. Ta różnica nie ma jednak znaczenia praktycznego, skoro tak czy inaczej należy uznać, że podatniczka wybór podatku liniowego odziedziczyła.

Proponowana przez organ wykładnia, prowadząca do obowiązku złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o wyborze podatku liniowego, dawałaby mu iluzoryczne uprawnienie, gdyż ze względu na upływ czasu między śmiercią spadkodawcy a formalnym ustaleniem dziedziczenia mija zawsze jakiś czas i spadkobierca mógłby po prostu nie zdążyć ze złożeniem oświadczenia w roku śmierci spadkodawcy.

Od redakcji

Podatniczka sprawę definitywnie wygrała, gdyż przy ponownym wydawaniu interpretacji w tej sprawie organ podatkowy będzie zobowiązany uznać przejęcie przez nią po spadkodawcy dokonanego przez niego wyboru opodatkowania w formie podatku liniowego.

Ostateczne rozstrzygnięcie sprawy uznajemy za oczywiście trafne, wskazując tylko, gwoli kompletności, że konsekwencją różnicy w uzasadnieniu obu wyroków jest różnica w podstawie prawnej przejęcia wyboru podatku liniowego przez spadkobiercę. Otóż WSA twierdzi, że podatniczka przejęła go na podstawie art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej, a NSA twierdzi, że podstawą jest art. 97 § 1 tej ustawy. Nie ma to jednak istotnego znaczenia, skoro w obu przypadkach skutek praktyczny jest taki sam.

Dodajmy tylko, że zakres sukcesji podatkowej spadkobiercy (w tym przejęcie wyboru formy opodatkowania działalności gospodarczej) jest niezależny od tego, czy było to dziedziczenie na podstawie ustawy czy testamentu oraz od tego, jaka była relacja między spadkodawcą i spadkobiercą.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, nauczyciel akademicki i radca prawny, specjalizuje się w prawie podatkowym i karnym